Hội chứng Raynaud thường gặp ở giai đoạn thành niên. Việc này có ảnh hưởng khá nghiêm trọng cho hoạt động hàng ngày của người bệnh. Nhất là trong trường hợp người lao động chân tay hoặc nhân viên văn phòng. Nói như vậy có nghĩa là nếu đa số lao động gặp phải hội chứng này thì xã hội cũng bị ảnh hưởng không nhỏ. Khi mà độ tuổi hay mắc phải là độ tuổi lao động. Do đó việc chú trọng áp dụng các biện pháp ngăn ngừa là rất cần thiết. Các biện pháp này rất dễ thực hiện nên việc hạn chế hội chứng là khá dễ dàng.
Mục lục
Thông tin về hội chứng Raynaud
Hội chứng Raynaud được phát hiện vào năm 1862. Là tên gọi được đặt theo tên của người phát hiện ra nó – bác sĩ người Pháp Maurice Raynaud. Raynaud thể hiện tình trạng co thắt một cách đột ngột ở các mạch máu nhỏ ngoại biên. Khi gặp phải stress hay lạnh, các mạch máu sẽ hẹp lại và hạn chế sự lưu thông máu đến các mô. Tình trạng này thường xảy ra ở ngón tay, ngón chân và đôi khi là ở tai, mũi hay núm vú của người bệnh… Khiến những bộ phận này có sự biến đổi màu sắc và cảm giác.
Hội chứng Raynaud có nguy cơ tái phát khi người bệnh tiếp với nước lạnh, dẫn tới sự co mạch ngoại vi. Raynaud có thể là triệu chứng của nhiều bệnh lý khác nhau. Nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt của người bệnh.
Cả nam giới và phụ nữ đều có nguy cơ mắc phải hội chứng Raynaud tím tái đầu chi. Tuy nhiên, thường gặp hơn ở phụ nữ trẻ trong độ tuổi từ 20 – 40.
Hội chứng Raynaud được chia làm 2 loại:
- Nguyên phát hay còn gọi là bệnh Raynaud: Mặc dù là bệnh thường gặp xong ít nghiêm trọng và không do bệnh lý nào gây ra
- Thứ phát hay còn gọi là hiện tượng Raynaud: Dạng này ít phổ biến hơn nhưng nghiêm trọng hơn và thường gây ra do một bệnh lý tiềm ẩn nào đó
Những nguyên nhân gây ra hội chứng Raynaud
Tính đến thời điểm hiện tại thì y học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân gây ra hội chứng Raynaud nguyên phát. Tuy nhiên, với dạng Raynaud thứ phát thì có thể gây ra bởi rất nhiều nguyên nhân như:
- Do các bệnh lý và biến chứng của bệnh lý như viêm khớp dạng thấp, xơ cứng bì, lupus…
- Do tác dụng phụ của một số loại thuốc như thuốc chẹn beta, methylsergid, ergotamine…
- Do người bệnh gặp phải chấn thương như gãy tay hoặc gãy chân…
- Do lối sống không lành mạnh, thói quen hút nhiều thuốc lá làm co các mạch máu…
Nên biết về các biểu hiện cảnh báo hội chứng Raynaud
Biểu hiện cảnh báo hội chứng Raynaud thường diễn ra theo 3 giai đoạn:
- Giai đoạn 1: Da người bệnh trở nên tái nhợt hoặc có màu trắng do mạch máu bị co lại
- Giai đoạn 2: Da trở thành màu xanh tím do bị thiếu oxy
- Giai đoạn 3: Các mạch máu giãn ra và da trở nên đỏ hồng trở lại
Hội chứng Raynaud tím tái đầu chi thường có sự tiến triển theo từng đợt. Và có thể dẫn tới hiện tượng thiếu máu cục bộ và làm tổn hại các vùng mô do mạch máu chi phối. Nếu người bệnh bị Raynaud thứ phát thì có thể xuất hiện tình trạng thiếu máu chi cục bộ kéo dài. Và gây ra hiện tượng xơ chai hoặc nặng hơn là hoại tử đầu các ngón.
Biện pháp để chẩn đoán hội chứng Raynaud
Để có thể chẩn đoán chính xác hội chứng Raynaud tím tái đầu chi thì bác sĩ sẽ thăm khám lâm sang. Và hỏi người bệnh một số câu hỏi về tiền sử, triệu chứng. Người bệnh cần miêu tả thật kỹ những biểu hiện đã xảy ra khi bị Raynaud vì chúng thường xảy ra rất nhanh.
Người bệnh có thể được chỉ định kiểm tra máu hoặc test những xét nghiệm khác. Để loại trừ một số căn bệnh có thể cũng gây ra những triệu chứng tương tự như Raynaud.
Hội chứng Raynaud có chữa được không?
Rất nhiều người bệnh tỏ ra lo lắng không biết bệnh Raynaud có chữa được không. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc trong điều trị còn phụ thuộc vào thời gian, tần suất, mức độ nghiêm trọng. Bác sĩ thường chỉ định cho bệnh nhân sử dụng các thuốc có tính chất co giãn mạch. Giúp tăng cường sự lưu thông máu và làm ngưng sự co thắt mạch máu nhỏ ở ngoại biên của người bệnh để giúp làm giảm các triệu chứng của Raynaud.
Hiện nay, có nhiều loại thuốc được sử dụng để điều trị. Như: Thuốc làm giảm co mạch, thuốc làm giãn mạch, thuốc ức chế tiểu cầu, thuốc ảnh hưởng đến cấu trúc mạch và một số nhóm thuốc sinh học….
- Nhóm thuốc giãn mạch thường hay sử dụng nhất như diltiazem, nifedipin, amlodipin, nitric oxide – NO (nhóm nitrate) hoặc felodipin (thuốc chẹn canxi)…Ngoài ra, người bệnh có thể điều trị bằng các dạng thuốc dùng tại chỗ như miếng dán glyceryl trinitrate hay mỡ nitroglycerin 1-2%. Một điều cần lưu ý khi sử dụng nhóm thuốc này là cần theo dõi huyết áp
- Nhóm thuốc làm giảm hiện tượng co mạch có thể dùng để điều trị hội chứng Raynaud bao gồm: Enalapril, captopril, losartan…
- Nhóm thuốc hỗ trợ cấu trúc mạch có thể sử dụng trong điều trị hội chứng Raynaud tím tái đầu chi như chất chống oxy hóa như probucol
- Nhóm thuốc ức chế tiểu cầu như aspirin, salicylates… Tuy nhiên, khi sử dụng thuốc này lâu dài thì cần phải theo dõi tác dụng phụ đối với khả năng đông máu và dạ dày.
Biện pháp phòng ngừa hội chứng Raynaud
Việc điều trị hiện nay còn gặp phải nhiều khó khăn. Nên quan trọng vẫn là cần phải phòng bệnh. Cần tránh các yếu tố ảnh hưởng xấu tới bệnh như tiếp xúc trực tiếp với thời tiết lạnh, rung lắc, stress, hút thuốc lá, chấn thương đầu chi… Nếu phải làm việc ngoài trời lạnh thì cần dùng các dụng cụ bảo hộ. Để giữ ấm cho bàn tay, bàn chân. Thường xuyên kiểm tra đầu ngón tay, chân để phát hiện và điều trị kịp thời các vết thương.
Hạn chế tắm nước lạnh. Khi chế biến các thực phẩm đông lạnh nên mang găng tay, tránh dùng tay tiếp xúc trực tiếp. Di chuyển đến những vùng có khí hậu ấm: người mắc hội chứng Raynaud nặng nên cân nhắc đến việc chuyển đến sinh sống ở nơi nóng ấm hơn.
Không hút thuốc lá, hạn chế chất caffeine. Bảo vệ bàn tay, bàn chân khỏi các chấn thương. Sống vui vẻ, tìm cách cân bằng cuộc sống, tránh các căng thẳng.
Không được tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Trong thời gian dùng thuốc nếu có các dấu hiệu bất thường xuất hiện. Cần báo lại ngay với bác sĩ điều trị để được xử trí kịp thời.
