Bệnh úng thuỷ não ở trẻ gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm, đe doạ đến sức khoẻ và sự phát triển của trẻ. Dấu hiệu nhận biết với mỗi trẻ lại khác nhau, việc cha mẹ phát hiện sớm về bệnh sẽ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình điều trị bệnh úng thủy não. Vậy cha mẹ đã biết gì về căn bệnh cực kỳ nguy hiểm này chưa? Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ phân tích mức độ nguy hiểm, cách nhận biết, nguyên nhân gây bệnh úng thủy não ở trẻ và cách ngăn ngừa sớm căn bệnh này ở trẻ em.
Mục lục
Bệnh úng thủy não ở trẻ là như thế nào?
Não úng thủy là tình trạng dư thừa quá mức dịch não tủy (CSF), khiến não và sọ sưng lên. Dịch não tủy là chất lỏng trong suốt bao quanh não và tủy sống, có vai trò cung cấp dưỡng chất cho não.
Dịch não tủy được hình thành chủ yếu trong hệ thống não thất do sự tiết của đám rối mạch mạc. Đám rối này nằm trong hai não thất bên, não thất ba và não thất bốn nhưng chủ yếu là trong hai não thất bên. Từ não thất, dịch não tủy sẽ di chuyển đến các bộ phận của hệ thần kinh.
Hiện tượng úng thủy não ở trẻ sơ sinh là một trong những bệnh lý phức tạp. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khoẻ và sự phát triển bình thường của trẻ.
Hiện tượng úng thủy não ở trẻ sơ sinh là tình trạng dư thừa một loại chất lỏng trong não gọi là dịch não tủy. Sự dư thừa này làm cho đầu bé ngày càng to lên, dẫn đến các nhu mô não bị tổn thương. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời trẻ sẽ gặp nhiều biến chứng khó hồi phục.
Nguyên nhân gây nên hiện tượng úng thủy não ở trẻ sơ sinh
Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị úng thủy não phụ thuộc vào loại bệnh mà bé mắc phải. Cụ thể như:
Trẻ bị úng thủy não bẩm sinh
Tình trạng này xảy ra khi bé chào đời vì những lý do sau:
Giãn não thất
Là tình trạng não thất lớn hơn bình thường do bị khuyết tật bẩm sinh. Điều này khiến dòng chảy của dịch não tủy ở trẻ trở nên bất thường, gây ra hiện tượng úng thủy não ở trẻ sơ sinh.
Hẹp cống não
Ống nối các phần của não thất bị hẹp, vì vậy nó ngăn cản dòng chảy của dịch não tủy.
Nang màng nhện
Các túi nang chứa dịch não tủy phát triển bất thường trong lớp nang màng nhện. Nó có liên kết với não thất, ảnh hưởng đến áp lực của dịch não tủy.
Nứt đốt sống
Đây là một khuyết tật ống thần kinh ở trẻ sơ sinh. Nó khiến tủy sống và phần còn lại của hệ thần kinh hình thành bất thường.
Mẹ bị nhiễm trùng trong thời gian mang thai
Nếu bị nhiễm trùng nghiêm trọng trong thời gian mang thai, nguy cơ mẹ sinh con bị úng thủy não sẽ rất cao. Các bệnh như: sởi, quai bị, rubella, … có thể liên quan đến hiện tượng úng thủy não ở trẻ sơ sinh.
Trẻ bị úng thủy não sau khi chào đời
Ngoài tình trạng bẩm sinh, có những trẻ sinh ra hoàn toàn khỏe mạnh nhưng sau đó lại phát triển bệnh úng thủy não. Nguyên nhân là do:
Xuất huyết não thất
Tình trạng này chủ yếu xảy ra ở trẻ sinh non và hiếm gặp ở các bé sinh đủ tháng.
Nhiễm trùng
Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh của trẻ sơ sinh, dẫn đến chứng tràn dịch não.
Hấp thu dịch não tủy kém
Dịch não tủy của bé chảy qua các tâm thất trái nhưng dòng máu không thể hấp thu được lượng dịch thừa do các khuyết tật trong não thất.
Các dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bị úng thủy não
Dưới đây là những dấu hiệu nhận biết hiện tượng úng thủy não ở trẻ sơ sinh:
- Đầu sưng bất thường: đây là dấu hiệu đầu tiên và sớm nhất để nhận biết. Đường kính đầu tăng, sọ mở rộng, căng phồng, mềm, bố mẹ có thể cảm nhận được khi sờ vào đầu con.
- Tách xương sọ: các bậc phụ huynh có thể thấy các vết nứt xuất hiện ở trẻ sơ sinh.
- Mắt nhìn lệch xuống: mắt trẻ không di chuyển nhiều và luôn nhìn xuống.
- Nôn và chán ăn: một biểu hiện phổ biến nữa là trẻ sẽ chán ăn và xuất hiện dấu hiệu nôn, ói.
- Trẻ bị khó chịu và động kinh
Bệnh úng thủy não ở trẻ có chữa được không?
Phẫu thuật là cách duy nhất để điều trị bệnh úng thủy não ở trẻ sơ sinh. Đặc biệt, chưa một loại thuốc nào có thể chữa được bệnh này. Một số loại phẫu thuật được bác sĩ chỉ định:
Phẫu thuật cấy ống shunt
Đây là phương pháp điều trị phổ biến cho trẻ sơ sinh. Không những vậy, loại phẫu thuật này còn có tác dụng ngăn ngừa dòng chảy ngược của dịch não tủy vào não thất khi trẻ thay đổi vị trí.
Nội soi phá sàn não thất 3
Đây là phương pháp ít gây đau đớn nhưng không hiệu quả với trẻ sơ sinh. Phẫu thuật này giúp các bác sĩ tạo ra 1 con đường mới cho dòng chảy dịch não tủy ở trẻ.
Cách ngăn ngừa não úng thủy ở trẻ sơ sinh
Hiện nay, chưa có cách nào để ngăn ngừa úng thủy não mặc dù bệnh được phát hiện khá sớm khi bé còn ở trong bụng mẹ. Các nhà nghiên cứu vẫn đang tìm ra cách để ngăn ngừa và chữa trị bệnh này. Tuy nhiên, bố mẹ có thể làm một số việc sau để giảm bớt rủi ro:
- Khám sức khỏe định kỳ trong thời gian mang thai.
- Tiêm phòng đầy đủ trong thời gian mang thai.
- Bảo vệ bé không bị chấn thương đầu
- Tiêm phòng cho trẻ sơ sinh để bảo vệ bé khỏi bệnh tật có thể làm giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng ảnh hưởng đến não.
- Hiện tượng úng thủy não ở trẻ sơ sinh có thể kéo dài suốt đời nhưng đa số các bé đều vượt qua được nếu như có sự can thiệp kịp thời của các bậc phụ huynh và y bác sĩ có tay nghề.
